ATR Dolaşım Belgesinin gümrük mevzuatımızdaki yeri ve önemi, gümrük prosedürleri ve süreçleri ile ilgili olan tüm taraflarca tartışmasız çok iyi bilinmektedir. Bu yazıda ATR Belgesinin işlevi üzerine değil de daha çok belgenin kullanımı sırasında ya da sonrasında karşılaşılan ve bazı durumlarda cezai müeyyidelere muhatap kalınan durumlara dikkat çekilmek istenmiştir. Yazı, özellikle denetim ve sonradan kontrol süreçlerinde ATR belgesi ile ilgili yaşanabilecek olası sıkıntıların çözümü noktasında önem arz etmektedir;
• Serbest dolaşıma giriş gerçekleştikten sonra yapılan kontrol ve denetimlerde doğruluğundan şüphe duyulan belgeler, ihracatçı ülke nezdinde sonradan kontrolünün yapılmasını teminen gümrük idaresinin bağlı bulunduğu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne intikal ettirilir ve ihracatçı ülke gümrük idaresinden alınacak cevaba göre işlem yapılır. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından yapılan kontrol ve denetimlerde doğruluğundan şüphe duyulan belgeler ise kontrol talebinde bulunan müfettiş tarafından, ihracatçı ülke nezdinde sonradan kontrolünün yapılmasını teminen gümrük idaresinin bağlı bulunduğu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne intikal ettirilir ve ihracatçı ülke gümrük idaresinden alınacak cevaba göre işlem yapılır. (AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünün 2014/1 sayılı Genelgesi (A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgelerine (EUR.1, EUR.MED, FORM A ve INF4) ilişkin yapılacak işlemler)
• İhracatçı ülke tarafından sonradan verilen, ikinci nüsha olarak düzenlenen veya basitleştirilmiş usulde düzenlenmiş olan A.TR Dolaşım Belgelerinin 8 no.lu kutusunda yer alması gereken "Sonradan Verilmiştir", "İkinci Nüshadır", "Basitleştirilmiş İşlem" ve benzeri ibarelerin yer almaması veya ilgili Kararname veya Yönetmelikle belirlenen ifadeler ile uyuşmaması veya bu ifadelerin yanlışlıkla birbiri yerine kullanılmış olması hallerinde belgeler teknik nedenlerle reddedilmez; belgenin sonradan kontrolü talep edilir; ihracatçı ülkeden alınacak sonradan kontrol sonucuna göre işlem yapılır.(AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünün 2014/1 sayılı Genelgesi (A.TR Dolaşım Belgeleri ve menşe ispat belgelerine (EUR.1, EUR.MED, FORM A ve INF4) ilişkin yapılacak işlemler)
• A.TR Dolaşım Belgelerindeki bilgiler ile ürünlerin ithalat işlemlerini yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen belgelerdeki ifadeler arasında küçük farklılıkların bulunması, belgenin gümrüğe sunulan ürünlere tekabül ettiğinin kesinlikle ortaya konması kaydıyla, söz konusu dolaşım belgelerinin geçerliliğini kendiliğinden ortadan kaldırmaz. A.TR Dolaşım Belgeleri üzerindeki ifadelerin doğruluğu üzerinde şüphe yaratması söz konusu olmayan, daktilo hatası gibi bariz maddi hatalar, bu belgelerin reddedilmesini gerektirmez. (Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar - 2006/10895 – Madde 28.)
• A.TR Dolaşım Belgelerinin 10 nolu kutusunda eşyanın tanımına yer verilmesi zorunludur ancak eşyanın tarife pozisyonu yazılması zorunlu bir bilgi olmadığından bu alanda yazılan GTİP bilgisi ile beyannamede beyan edilen GTİP bilgisinin aynı olmaması hallerinde belgelerin reddedilmemesi, konu hakkında ciddi bir şüphe duyulmakta ise sonradan kontrol sürecinin işletilmesi gerekmektedir. (AB Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü 01.06.2018 tarih ve 34812060 sayılı yazısı)
• ATR Dolaşım Belgesinin vize tarihinin fatura tarihinden daha önceki bir tarih olması durumu değerlendirildiğinde, Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında Oluşturulan Gümrük Birliği'nin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Kararda, A.TR dolaşım belgesinin vize edilmesinden sonra fatura düzenlenmesine engel oluşturacak bir hüküm yer almadığından A.TR dolaşım belgesinin vize tarihinin fatura tarihinden daha sonraki bir tarih olması mümkün bulunmakta olup bu şekilde olan A.TR dolaşım belgelerinin reddedilmemesi ve yapılan kontroller sırasında tereddüt yaşanması durumunda sonradan kontrol sürecinin başlatılması gerekmektedir. (Gümrükler Genel Müdürlüğünün 08.06.2012 tarih ve 12880 sayılı tasarruflu yazısı (A.TR Dolaşım Belgeleri hk.)
• Sonradan düzenlenmiş ve ihraç ülke gümrüğünce vize edilmiş A.TR dolaşım belgelerinin, 12 no.lu hanede ihracat beyannamesi tarih ve numarası yazılı olmadığı gerekçesiyle usulüne uygun olmadığı şeklinde değerlendirilerek kabul edilmemesi veya sonradan kontrole tabi tutma talebinde bulunulması durumu değerlendirildiğinde, Avrupa Topluluğu’nda ve Türkiye’de sonradan düzenlenen A.TR dolaşım belgelerinin 12 no.lu kutusunda ihraç beyannamesine ilişkin bilgilerin, ancak ihraç ülkesi yetkili makamlarının gerek görmesi halinde yazılması zorunluluğu bulunduğundan, bu bilgileri içermeyen A.TR dolaşım belgelerinin yalnızca bu nedenle reddedilmemesi gerekmektedir. (Gümrükler Genel Müdürlüğü nün AB ve Dış İlişkiler ile ilgili 13.08.2007 tarihli 23598 sayılı tasarruflu yazısı)
• A.TR Dolaşım Belgesinin İhracatçı Beyan’ına ilişkin 13 no.lu kutusunun gerçek ihracatçı yerine firmanın yetki verdiği Müşavirlik firmasınca doldurulup imzalanabildiği ancak gümrük idarelerince söz konusu kutuların gerçek ihracatçı tarafından kaşelenmesinin talep edildiği, bu bağlamda anılan kutuların yetkili müşavirlik firmasınca kaşelenip kaşelenemeyeceği hususunda yaşanan tereddütler değerlendirildiğinde, ihracatçının kanuni temsilcisince doldurulup imzalanmasında sakınca olmadığı değerlendirilen A.TR Dolaşım Belgesinin 13 no.lu kutusunun yine kanuni temsilci tarafından kaşelenmesi mümkün bulunmaktadır. (Gümrükler Genel Müdürlüğü nün AB ve Dış İlişkiler ile ilgili 20.02.2007 tarihli 05334 sayılı tasarruflu yazısı)
Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında gerek beyanname tescil anında veya idarenin belge kontrolü sırasında gerekse denetim ve sonradan kontrol aşamalarında, ATR Belgesi ile ilgili tereddüt oluşturabilecek bir durum ile karşılaşıldığında belgenin geçersiz olduğuna kanaat getirilmeden önce yukarıda detayları yer alan resmi yazılar çerçevesinde değerlendirme yapılması oldukça önemlidir. Böylelikle haksız yere uygulanabilecek cezai müeyyidelerin de önüne geçilmiş olunacağı gibi mükelleflerin de mağduriyeti engellenmiş olacaktır.
Opmerkingen